Bir Trenin La Ciotat Garına Gelişi ve Ay’a Yolculuk

Takvimlerin 1895 yılının ocak ayını gösterdiği günlerde Auguste ve Louis adında iki kardeş ürettikleri videoyu insanlara Fransa’nın işlek bir kafesinde göstermeye karar verir. Bir Trenin La Ciotat Garına Girişi olarak bildiğimiz, orijinal ismi l’arrivee d’un train a la ciotat olan, bu video; bilet karşılığında izlenmesi sebebi ile insanlık tarihinin ilk filmi olur. Sadece 1 dakika süren ve siyah beyaz olan bu filmde gösterilen görüntü ise, filmin isminin ta kendisi: Gara gelen bir tren!

Fotoğrafların ard arda sıralanarak hızlı bir şekilde geçilmesi ile oluşan bu ilkel yapı, o dönem için öyle inanılmaz bir teknoloji olur ki, treni gören izleyiciler korkarak kaçar. Böylece Lumiere kardeşler tarafından çekilen insanlığın ilk filmi sadece yarısına kadar izlenmiş olur. Fakat ilk film gerçek bir film sayılmıyor ve bunun nedeni çok net; bir senaryoya bağı olarak kurgulanmış bir görüntü değil. Sadece belgesel tadında günlük hayattan bir görüntü. İşte bu noktada gözler 1902 yılına çevrilir.

Orijinal ismi  Le Voyage Dans La Lune olan Ay’a Yolculuk filmin yönetmeni ilüzyonist ve sihirbaz olan George Meiles’tir. Filmde bir bilimkurgu eseri olarak bolca görsel efekt kullanılır. Film gerçekte siyah beyaz çekilmiş olsa da Melies filmi eşiyle birlikte kare kare boyamış, renkli hale getirmiştir. Melies, filmin dekorlarını kendisi çizmiş, patlama, boyama efektleriyle filmi daha da ilginç hale getirmiştir.

Filmde kendisinin tesadüfen bulduğu bir teknik kullanmıştır: “stop trick“. Melies bir gün sokakta çekim yaparken aniden filmi biter. Hemen yeni bir film takar kameraya ve yeniden çalıştırır. Geçen zaman aralığında ilk filmde yer alan araba gitmiş yerine bir başka araç gelmiştir. Melies bu iki kareyi birleştirdiğinde ilginç bir şey olur. Zira filmsel devamlılıkta büyülü biçimde araba aniden bir başka arabaya dönüşmüş gibidir. Melies bunu diğer filmlerinde sıkça kullanır.

Filmin konusundan bahsetmemiz gerekirse bir grup astronot yetkili profesör Barbenfouilis’in aldığı bir karar ve sunduğu bilgiler ile Ay’a yolculuk yapmaya karar verir. Uzay mekiği bir füzenin içine koyularak Ay’a atılır. Burada bir gece uyuduktan sonra Ay’da yeni bir güne uyanırlar fakat onları bir sürpriz beklemektedir: Ay yerlileri. Bütün ekip mücadelelerine rağmen tutsak edilip krala sunulur. O sırada bir astronot öne atılarak kralı yok eder ve ekip kaçarak kendini mekiğe atar. Burada füze olmadığı için mekiği uzay boşluğuna atarlar çünkü bu sayede mekik dünyanın yer çekimi alanına girecektir. Fakat beklenmedik bir durum oluşur, bir Aylı mekiğe tutunmuştur. Dünyaya başarı ile gelirler. Halk onları coşku ile karşılar zaten uzaylı da tutsak edilmiştir.

Filmin en başında bilim kongresindekilere aya gitme fikrini sunan Profesör Barbenfouillis rolündeki kişi filmin yönetmeni olan Georges Méliés’in ta kendisidir. Ayrıca Méliés bu filminde sadece yönetmenlik yapmakla kalmayıp senarist, oyuncu, yapımcı, dekor-kostüm tasarımcısı ve görüntü yönetmeni olarak da yer almıştır. 20. yüzyıl bilimkurgu tarihi için bir ilk olarak da adlandırılabilir bu film. Kendisinden sonra gelecek nesillere; teknik ve fikir açısından öncülük yapmıştır.

Filmin kurgusu genel olarak Amerika kıtasını keşfedip, oraya yerleşen; yerel halka zarar veren Avrupa halkının eleştirisi üzerine kurulmuştur.

Ay’a Yolculuk’un sinema dünyasında ilkleri:

-ilk konulu film

-ilk seyirlik film

-ilk dekor kullanılan film

-ilk oyuncu kullanılan film

-ilk uyarlama film

-ilk fantastik kurgu film

-ilk absürt film

Melies’in notlarına göre film 30 sahneden oluşur:

1-astronomi kulübünde bilimsel kongre.
2-yolculuğun planlanması. kaşifler ve memurların atanması. elveda.
3-kapsül inşa atölyesi.
4-dökümhane. baca yığını. büyük topun dökümü.
5-bilim adamlarının kapsüle girişi.
6-kapsülün yüklenmesi.
7-büyük top. tören. ateş! bayrağı selamlama.
8-uzaya doğru uçuş. aya yaklaşma.
9-ayın sağ gözüne iniş.
10-ayın içine kapsülün uçuşu. aydan dünyanın görünmesi.
11-kraterler ovası. volkanik patlama.
12-yıldızlar rüyası.
13-kar fırtınası.
14-eksi 40 derece. ay krateri içine giriş.
15-ayın içinde. devasa mantar grotto.
16-karşılaşma ve selenitlerle kavga.
17-mahkûmların tutuklanması.
18-ayın krallığı. selenit ordusu.
19-uçuş veya kaçış.
20-çılgın kovalama.
21-astronomların kapsülü tekrar bulması. aydan roketle ayrılış.
22-roketin uzaya dikey düşüşü.
23-açık denizde su sıçratması.
24-okyanusun dibine batma.
25-kurtuluş. limana ve karaya dönüş.
26-büyük şölen ve kutlama.
27-gezinin kahramanlarını taçlandırmak ve süslemek.
28-deniz kuvvetleri ve itfaiye alayı. zafer geçiti.
29-belediye başkanı ve konsey tarafından hatıra heykeli dikilmesi.
30-halkın sevinci.

EKSTRA BİLGİ: GEORGE MİLES BÜTÇESİ ÇOK YÜKSEK OLAN BU FİLMİ ÇEKTİKTEN SONRA FİLM ÇOK SÜKSE YARATMASINA RAĞMEN BATMIŞTIR ÇÜNKÜ KENDİSİ FİLMİ GÖSTERİME SUNMAK İÇİN AMERİKAYA GİTMEDEN AYLAR ÖNCE FİLMİ ÇALARAK GÖSTERİME SUNARAK VURGUN YAPAN BİRİ BULUNMAKTADIR: THOMAS EDİSON

Yazar: Şevnur ÜSTÜNUVA