Non-FungibleTokens isminin kısaltması olarak bilinen NFT’ler son zamanların en popüler yatırım araçlarından biri olarak görülmektedir. Peki sanat dünyasından müzik piyasasına, pet şişeden bir saate kadar her alanda 16. Yüzyıldan kalma sanat eserleri gibi satışa çıkan ve milyonlarca dolara satılabilen bu NFT’ler hakkında ne kadar bilgiye sahibiz?

Bazı uzmanlar NFT’lerin günümüz ve geleceğin yatırım aracı olacağı konusunda görüş bildirirken bazıları da tıpkı bir zamanların çılgınlığı haline gelen ve herkesin aldığı sanal bebek ya da dotcom uzantıları gibi bir balon olacağını ileri sürüyorlar.

Bu yazımızda sizlere NFT’ler hakkında geniş bir çerçeve oluşuracağız. Hazırsanız başlayalım;

Non-FungibleTokens (NTF) tam olarak nedir?

NFT; sanat, spor, müzik, video içerikleri, oyun içi ögeler ya da çektiğiniz bir fotoğraf gibi gerçek dünyadaki nesnelerin dijitale aktarılmış halidir. Büyük çoğunlukla kripto para birimleri ile alınıp satılırlar ve kripto para birimleriyle aynı temel yazılımla kodlanırlar.

Aslında uzun süredir dünyamızda var olmasına rağmen özellikle son yıllarda bu dijital sanat eserlerini alıp satmak popüler hale geldi. Öyle ki Kasım 2017’den bu yana NFT’ler için 174 milyon dolar gibi inanılmaz bir para harcandı.

NFT’ler hangi alanda oluşturulursa oluşturulsun genellikle eşsizdir. Türünün tek örneği olarak piyasaya sürülmüştür. Bazı NFT’ler ise arzı çok sınırlı olarak oluşturulmaktadır ve benzersiz kodlara sahiptirler. Washington Teknoloji Endüstrisi Derneği CascadiaBlockchain Konseyi başkanı ve YellowUmbrellaVentures’ın genel müdürü ArryYu, “Aslında, NFT’ler dijital kıtlık yaratıyor” diyor.

Bu durum neredeyse arzı sınırsız olan birçok dijital yatırımla tam bir tezat oluşturmaktadır. Eğer bir talep varsa ve arz bu talebe karşılık veremiyorsa bir varlığın değeri artmaldır. En azından iktisadi olarak bu böyledir.

Ancak çoğu NFT, özellikle ilk zamanlarda, futbol maçlarında atılan goller ya da Instagram’da dolaşan sanatsal çalışmaların güvenlikli versiyonları gibi başka platformlarda bir biçimde var olan dijital kreasyonlardı.

Örneğin “Beeple” olarak dünyaca tanınan dijital sanatçı Mike Winklemann o dönemin en ünlü NFT’sini oluşturmak için 5.000 günlük çiziminin birleşiminden oluşan bir sanat eseri hazırladı. Ünlü müzayede evi Christie’s’de satışa çıkan “EVERYDAYS: The First 5000 Days” isimli eser 69.3 milyon doların üstünde bir fiyata alıcı buldu.

Peki dünyadaki herkesin tek tek bulabileceği ya da buldukları bu çizimleri basit bir şekilde kolaj haline getirebilecekleri bir şeye milyonlarca dolar ödeniyor?

Nedeni basit, bir NFT aldığınız zaman aslında ürünün orijinalini almış olursunuz. NFT’ler sahiplik doğrulamasını sağlayan ve sahiplik kanıtı işlevi görenyerleşik bir kimlik doğrulaması barındırır. Koleksiyoncular, bu dijital haklara ürünün kendisinden daha fazla önem atfetmektedir.

Bir NFT ile bir Kripto Para Birimi Ne Açıdan Farklıdır?

NFT değiştirilemez token anlamına gelmektedir. Büyük çoğunlukla Bitcoin ve Ethereum gibi kripto para birimlerine benzer bir programlama ile oluşturulmaktadır. Fakat benzerlikler bu noktada biter.

Şu an cebimizde taşıdığımız para birimleri ya da soğuk cüzdanlarımızda var olan kripto para birimleri değişebilirdir. Yani birbirleri ile takas edilebilirler. Bununla beraber değer olarak da eşittirler. Nasıl bir Türk Lirası her zaman başka bir Türk Lirasıyla eşitse, bir Bitcoin de başka bir Bitcoinle eşittir. Kripto’nun değiştirilebilirliği, onu blok zincirinde işlem yapmak için güvenilir bir araç haline getirmektedir.

Fakat NFT’lerde durum farklıdır. Her bir NFT kendine ait bir dijital imzası vardır. Bu durum NFT’lerin birbiriyle değiştirilmesini ya da birbirine eşit olmasını imkânsız hale getirmektedir. Bu nedenle de değiştirilemezler. Örnek verecek olursak, bir futbol maçından oluşturulmuş bir NFT yukarıda bahsettiğimiz “Beeple” o ünlü EVERDAYS NFT’si ile eşit değildir.

NFT’lerin Mantığı Nedir?

NFT’ler, işlemleri kaydeden dağıtılmış bir halka açık defter olan bir blok zincirinde bulunur. Muhtemelen kripto para birimlerinin temelinde yatan süreç olarak blok zincir kavramına fazlasıyla aşinasınıdır. NFT’ler özellikle Ethereum Blok zincirinde tutulmaktadır. Ama diğer zincirler de NFT’leri destekler.

Hem somut hem de maddi değeri olmayan öğeleri temsil eden dijital neslelerden bir NFT oluşturulabilir. Sanatsal ögeler, GIF’ler, Videolar ve önemli spor olaylar, Koleksiyonlar, Sanal avatarlar ya da video oyun görselleri, müzik, fotoğraflar, tasarımcı spor ayakkabılar gibi örnekleri uzatabiliriz.

Hatta Tweet’ler bile NFT olarak oluşturulabilir ve satılabilir. Twitter kurucularından Jack DORSEY kendisinin attığı ilk tweeti NFT haline getirdi. Hattta bu tweet’i 29 milyon dolardan fazla bir miktara sattı.

NFT’ler fiziksel koleksiyoncu ögeleri gibidir. Onlardan farkı sadece dijital olmalarıdır. Alıcılar, duvarlarına gerçek bir yağlı boya sanat eseri asmak yerine dijital bir dosyaya sahip olmaktadırlar.

Alıcılar aynı zamanda şahsa özel sahiplik haklarını da almaktadırlar. Bu demek oluyor ki NFT’lerin aynı anda sadece bir sahibi olabilmektedir. NFT’lerin benzersiz verileri sayesinde sahiplikleri kolayca doğrulanabilir. Sahipleri ya da yaratıcıları da belirli bilgileri içlerine saklayabilirler. Örneğin sanatçılar, NFT’nin meta verilerine imzalarını ekleyerek sanat eserlerini imzalayabilirler.

NFT’ler Ne İçin Kullanılır?

Blokzincir teknolojisi ve NFT’ler, sanatçılara ve içerik üreticilere ürettikleri eserlerden para kazanmaları için benzersiz bir fırsat sunmaktadır. Örnek vermek gerekirse sanatçılar ürettikleri eserleri satmak için galeri ya da müzayede evine gitmek zorunda değiller. Bunun yerine sanatçı evinde oturduğu yerde bunu bir alıcıya NFT olarak satabilir. Hatta bu sayede kârını da arttırabilir. Ayrıca içine yerleştirecekleri bir programlama ile eğer NFT başka bir alıcıya satılırsa oradan da bir yüzde alabilirler. Bu sanatçıların seveceği bir yenilik, hali hazırda sanatçılar sattıkları tablodan sadece bir kez para kazanabilemektedirler.

NFT’lerde para kazanmanın tek yolu sanat değil elbette. Bazı yardım kuruluşları da çeşitli öğelerle ilgili NFT üreterek satışa sunmuştur. Örnek vermek gerekirse Charmin ve TacoBell gibi firmalar yardım toplamak için tuvalet kağıdıNFT’si satışa çıkarmıştır. Tuvalet kağıdıdiyip geçmeyin 3 milyon dolardan fazla bir fiyata satıldı. Spor kulüpleri de kendi oyuncu NFT’lerini çıkartarak maddi kazanç elde etmeye çalışmaktadır. Örneğin Porto kulübü efsane defans dörtlüsü gibi bir NFT satışa sunmuştur.

Ünlü isimler de bu kervana katıldı. Birçok şarkıcı anılarını, eserlerini ve fotoğraflarını NFT olarak piyasaya sürdü. Bunun arkasının geleceği çok muhtemel. Hatta İstanbul’da kar fotoğrafını çeken bir kişi bunu NFT haline getirip yaklaşık 300 dolara satmıştır. Yani herkes buradan para kazanabilir.

NFT Nasıl Satın Alınır?

Eğer bir NFT koleksiyonu oluşturmakla ilgileniyorsanız bazı önemli ögelere sahip olmanız gerekmektedir.

Öncelikle kripto para ya da NFT’lerin saklanmasını sağlayan dijital bir cüzdana sahip olmalısınız. Bunu oluşturduktan sonra NFT satıcısının kabul ettiği kripto para birimlerinden birine sahip olmalısınız. Genellikle Ether tercih edilmektedir. Bu para birimlerini Binance, BTCTURK, Paribu gibi çeşitli platformlara kredi kartınızdan ya da havale yoluyla para gönderip kolayca alabilirsiniz. Sonrasında aldığınız kripto para birimini cüzdanınıza aktarmanız gerekiyor.

Bu işlemleri yaparken borsaların yapılan işlemler için ücret aldığını da göz önünde bulundurmalısınız.

Populer NFT Marketleri Nelerdir? NFT Nereden Alınır?

Cüzdanınızı oluşturup içine kripto para koyduktan sonra NFT pazarı bulmak çok kolaydır. Şu an en tanınmış NFT marketleri şunlardır;

• io: Bu platform kendisini nadir dijital öğelerin ve koleksiyonların tedarikçisi olarak tanımlamaktadır. Alışveriş yapmak için tek yapmanız gereken bir hesap oluşturup, bir NFT’ye karar vermek.
• Rarible: OpenSea’ye benzer şekilde çalışmaktadır. Rarible, sanatçıların ve yaratıcıların NFT yayınlamasına ve satmasına izin veren demokratik, açık bir markettir.
• Foundation: Bu platform diğerlerinden farklıdır. Bu platformda bir sanatçı NFT’sini satmak için diğer sanatçılardan onay ya da davet almak zorundadır. Bu platformda NFT’leri oluşturabilmek için belli bir meblağ ödemek (gas) zorundadırlar. Bu durum daha yüksek kaliteli sanat eserleriyle övünülebileceği anlamı taşımaktadır.

Bu platformlar ne kadar güvenilir olsa da alışveriş yapmadan önce dikkatli bir araştırma yapmakta fayda var. Bazı sanatçıların eserleri izinsiz olarak üretilip satışa sunulabiliyor.

Bazı platformlar NFT listelerinin doğrulama süreçlerine önem verirken bazılarında bu durum daha esnektir. Doğruluk sorgulaması gerektirmeyen platformlara OpenSea ve Rarible örnek olarak gösterilebilr. Burda alıcı olarak sizin dikkatli olmanızda fayda var.

NFT almalı mıyız?

Bu biraz da size kalmış bir durum açıkçası yatırım yapmak kişisel bir olaydır. Bazı kişiler yatırımlarında agrasiftir bazıları ise daha garanticidir. Bizim NFT olayında ise NFT’ler riskli bir yatırım aracı olarak görülebilir. Çünkü gelecekleri tam olarak kesinlik kazanmamıştır. Kendinizi üzmeyecek miktarlarda yatırım yapılabilir.

Unutmayın ki NFT’nin değeri diğer alıcının vereceği miktar kadardır. Belki beklediğinizden yüksek bir fiyata satarsınız belki de tüm yatırımınız çöp olur. Bu konuda büyük riske girmemenizi öneriyoruz.